Dhakhtarka ugu sarreeya ee Mareykanka ayaa ku baaqay in la sameeyo digniino muujinaya halista ku saabsan cabitaanka khamriga, sida calaamadaha ku yaalla sigaarka oo kale, kaddib cilmi-baaris cusub oo xiriir la leh toddoba nooc oo kansar ah.
Talo soo jeedinta ka timid Dhakhtarka Qalliinka guud Vivek Murthy waxay tilmaamaysaa in “dadka badankoodu aysan ka warqabin halistan” oo sababta ku dhawaad 100,000 kiis oo kansar ah iyo 20,000 dhimasho, taas oo gaadhsiisan heer lagaga sannadkii looga diwaangeliyo Mareykanka.
Wax ka beddelka calaamadaha digniinta ee hadda jira, oo aan la cusboonaysiin tan iyo 1988, waxay u baahan tahay tallaabo ka timaadda Congress-ka.
Mr. Murthy wuxuu sidoo kale ku baaqay in dib loo qiimeeyo xaddiyada lagu taliyay ee cabitaanka khamriga iyo in la xoojiyo dadaallada waxbarashada ee ku saabsan cabitaanada khamriga iyo kansarka.
Murthy wuxuu sheegay in khamrigu yahay sababta saddexaad ee ugu badan ee laga hortagi karo ee kansarka, ka dib sigaarka iyo buurnida.
“Xidhiidhka tooska ah ee u dhexeeya cabitaanka khamriga iyo halista kansarka waa mid si fiican loo caddeeyey ugu yaraan toddoba nooc oo kansar ah … iyadoon loo eegin nooca khamriga (tusaale ahaan, biirka, khamriga, iyo kuwo la mid ka ah) ee la cabbo,” ayuu ku sheegay warsaxaafadeed ka soo baxay.
Xaaladdan waxaa ka mid ah halista soo kordhay ee kansarka naasaha (dumarka), hunguriga, beerka, hunguriga hoose, afka, cunaha, iyo mindhicirka.
Warbixinta cusub waxay ku talineysaa in bixiyeyaasha daryeelka caafimaad ay dhiirrigeliyaan baaritaanka khamriga iyo gudbinta daawaynta haddii loo baahdo, iyo in la kordhiyo wacyigelinta guud.
Calaamadaha digniinta ee hadda jira waxay ku waajibinayaan in la sheego in haweenka uurka leh aysan cabbin khamri sababo la xiriira halista ciladaha dhalashada, iyo sidoo kale in la cadeeyo in cabitaanka khamrigu uu saameyn ku yeelan karo awoodda wadista baabuurka ama shaqada mashiinnada.
Sannadihii ugu dambeeyay, dalal badan ayaa hirgeliyay calaamado digniin ah si ay uga digaan halista caafimaad ee khamriga.
Sida ku xusan Warbixinta Xaaladda Caalamiga ah ee Khamriga iyo Caafimaadka ee WHO ee 2018, 47 dal ayaa ku waajibiyay digniinaha caafimaadka iyo badbaadada in lagu kor kor qoro dhalooyinka iyo daasadaha khamriga, taas oo korodh ku yimid 31 dal sannadkii 2014.
Ireland waa waddankii ugu horreeyay ee dunida ah ee ku waajibiyay digniin xiriirisa heer kasta oo khamri ah kansar. Laga bilaabo 2026, waxay noqon doontaa waajib sharci ah in dhammaan dhalooyinka khamriga ee Jamhuuriyadda Ireland ay yeeshaan calaamad noocaas ah.
Murthy wuxuu sheegay in khamrigu yahay sababta saddexaad ee ugu badan ee laga hortagi karo ee kansarka, ka dib sigaarka iyo buurnida.
“Xidhiidhka tooska ah ee u dhexeeya cabitaanka khamriga iyo halista kansarka waa mid si fiican loo caddeeyey ugu yaraan toddoba nooc oo kansar ah … iyadoon loo eegin nooca khamriga (tusaale ahaan, biirka, khamriga, iyo kuwo la mid ka ah) ee la cabbo,” ayuu ku sheegay warsaxaafadeed ka soo baxay.
Xaaladdan waxaa ka mid ah halista soo kordhay ee kansarka naasaha (dumarka), hunguriga, beerka, hunguriga hoose, afka, cunaha, iyo mindhicirka.
Warbixinta cusub waxay ku talineysaa in bixiyeyaasha daryeelka caafimaad ay dhiirrigeliyaan baaritaanka khamriga iyo gudbinta daawaynta haddii loo baahdo, iyo in la kordhiyo wacyigelinta guud.
Calaamadaha digniinta ee hadda jira waxay ku waajibinayaan in la sheego in haweenka uurka leh aysan cabbin khamri sababo la xiriira halista ciladaha dhalashada, iyo sidoo kale in la cadeeyo in cabitaanka khamrigu uu saameyn ku yeelan karo awoodda wadista baabuurka ama shaqada mashiinnada.
Sannadihii ugu dambeeyay, dalal badan ayaa hirgeliyay calaamado digniin ah si ay uga digaan halista caafimaad ee khamriga.
Sida ku xusan Warbixinta Xaaladda Caalamiga ah ee Khamriga iyo Caafimaadka ee WHO ee 2018, 47 dal ayaa ku waajibiyay digniinaha caafimaadka iyo badbaadada in lagu kor kor qoro dhalooyinka iyo daasadaha khamriga, taas oo korodh ku yimid 31 dal sannadkii 2014.
Ireland waa waddankii ugu horreeyay ee dunida ah ee ku waajibiyay digniin xidhiidhisa heer kasta oo khamri ah kansar. Laga bilaabo 2026, waxay noqon doontaa waajib sharci ah in dhammaan dhalooyinka khamriga ee Jamhuuriyadda Ireland ay yeeshaan calaamad noocaas ah.
Bbcsomali